Formula 1’de yüksek hız, teknolojik rekabet ve stratejik savaşın ortasında, güvenlik aracı (Safety Car) devreye girdiğinde her şey durur ama kurallar durmaz. Özellikle son yıllarda yaşanan tartışmalı olaylarla birlikte FIA, güvenlik aracı kurallarını güncelleyerek netleştirdi. Peki 2025 sezonu itibarıyla bu kurallar tam olarak nasıl işliyor?

Güvenlik Aracının Rolü Nedir?

Güvenlik aracı, pist üzerinde ciddi bir tehlike oluştuğunda –örneğin kazalar, araç arızaları ya da bariyer hasarı gibi durumlarda– yarışın nötralize edilmesi amacıyla piste çağrılır. Ancak bu, yarışın tamamen durdurulması anlamına gelmez. Araçlar belirli bir hızla dizilerek güvenlik aracını takip eder, geçiş yapılamaz ve her tur resmi olarak yarış turu sayılır.

2025 sezonunda da iki resmi güvenlik aracı kullanılmaktadır: Mercedes-AMG ve Aston Martin tarafından sağlanan modeller sezon boyunca dönüşümlü olarak görev yapmaktadır. Bu araçları uzun yıllardır olduğu gibi yine Bernd Mayländer kullanmaktadır.

Hangi Durumlarda Güvenlik Aracı Piste Çıkar?

FIA’nın güncel sportif kurallarına göre güvenlik aracı, pist direktörünün talimatıyla sadece şu durumlarda devreye alınabilir:

• Yarışçılar veya görevliler fiziksel tehlike altındaysa
• Ancak bu tehlike yarışın askıya alınmasını gerektirecek düzeyde değilse

Bu karar anlık olarak verilir ve resmi mesajlaşma sistemi aracılığıyla tüm takımlara duyurulur.

Sanal Güvenlik Aracı (VSC) Ne Zaman Kullanılır?

Eğer tehlike daha sınırlı bir bölgede ise ve fiziksel olarak bir güvenlik aracı gerekmiyorsa, FIA VSC (Virtual Safety Car) uygulamasını devreye alır. VSC altında tüm pilotlar, pistin herhangi bir bölümünde belirlenen sanal hız limitine uymak zorundadır. Yarış çizgisi korunur, araçlar sıralarını değiştiremez. VSC uygulaması, 2014 Japonya GP’sinde Jules Bianchi’nin yaşadığı trajik kazanın ardından 2015’te hayata geçirilmiştir.

Yarış Nasıl Yeniden Başlatılır?

Güvenlik aracı süreci sona erdiğinde yarışın tekrar başlaması için şu üç adım izlenir:

1. Liderin önünde kalan araçlar geçiş yaparak kendi sıralarına dönmek zorundadır. 2. Tüm turlanmış araçlara (yani lider tarafından tur yemiş olanlara) "LAPPED CARS MAY NOW OVERTAKE" mesajı gönderilir. Bu araçlar, lider grubun arkasına geçmek için güvenlik aracını geçebilir. 3. Bu mesaj verildikten en erken bir sonraki tur sonunda, güvenlik aracı pite döner ve yarış tekrar başlatılır.

2022’de yapılan güncellemeyle birlikte bu kuralda kritik bir değişiklik yapılmıştır. Eski metinde “herhangi bir” turlanmış aracın geçebileceği yazarken, yeni metinle “tüm” turlanmış araçların geçmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir. Bu değişiklik, özellikle 2021 Abu Dhabi GP’sindeki tartışmalı son tur olaylarından sonra getirilmiştir.

2021 Abu Dhabi GP

2021 sezon finali, güvenlik aracı prosedürlerinin ne kadar belirleyici olabileceğini çarpıcı şekilde göstermişti. O yarışta yarış direktörü Michael Masi, yalnızca belirli araçlara geçiş izni vererek FIA’nın kendi kurallarını tam olarak uygulamadı. Ayrıca, mesajın ardından bir tur beklenmeden yarış yeniden başlatıldı. Bu uygulama, Max Verstappen’in şampiyonluğu kazanmasına ve Lewis Hamilton’ın sekizinci şampiyonluğunu kaybetmesi ile sonuçlandı. Sonrasında Masi görevinden alındı ve güvenlik aracı kuralları netleştirildi.

Pit Stratejilerine Etkisi

Güvenlik aracı pistteyken pite giren araçlar, daha az zaman kaybeder çünkü tüm araçlar yavaşladığı için tur başına süre farkı minimuma iner. Bu nedenle takımlar bu tür durumları fırsata çevirmeye çalışır. Ancak pite girerken pit girişinin açık olması ve SC'nin konumuna dikkat edilmelidir. Ayrıca 2025 sezonunda pit duvarı ile pilot arasındaki iletişim, “minimum mesaj” kurallarına tabidir.

2025'teki Uygulamalar ve Teknolojik Gelişmeler

Bu sezon FIA, güvenlik aracı uygulamalarında gelişmiş GPS takibi ve otomatik zaman algoritmalarını da kullanarak, geçişlerin doğru ve güvenli şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Ayrıca VSC sırasında araçların zaman toleransı çok daha dar aralıklarda ölçülüyor. Bu sayede ihlaller anında tespit edilebiliyor.